Làng nghề chạm khắc bạc nổi tiếng ở Việt Nam

Làng Châu Khê ở xã Thúc Kháng (Bình Giang, Hải Dương), do ông Chu Tam Sương là người sáng lập ở thời Lý, sau đó dân làng ngày nay đã tôn thờ ông là thành hoàng của làng. Nơi đây có điều kiện thuận tiện giao thông, có bề dày lịch sử gồm nhiều các di sản vật thể và phi vật thể, những phong tục, tập quán, và những lễ hội tiêu biểu…; đặc biệt, ở đây còn có nghề chạm bạc truyền thống lịch sử lâu đời, phát triển khá mạnh mẽ trong nhiều giai đoạn khác nhau.



Giới thiệu sơ lược về những làng nghề chạm khắc bạc

Ở miền Bắc nước ta đến nay có 3 trung tâm làm nghề vàng bạc, không chế tác trang sức bạc đẹp nhất bao gồm: làng Đồng Xâm (Thái Bình), làng nghề Định Công (Hà Nội), và làng Châu Khê (Hải Dương). Theo truyền thuyết, vào khoảng TK XV, dưới triều Lê Sơ, vì vỡ đê nhiều năm liền, đất Châu Khê xưa kia vốn là đất bạc điền nên có tới gần nửa làng phiêu tán tới kinh đô làm ăn.


Năm 1461, ông Lưu Xuân Tín, người làng Châu Khê, làm quan thượng thư bộ Lại, được triều đình giao cho lập xưởng đúc bạc nén ở kinh đô Thăng Long. Bạc nén lúc ấy là một loại tiền tệ . Ông đã đưa người làng Châu Khê lên Cục bách tác của triều đình làm nghề đúc bạc nén, đây là một đặc ân của triều đình thời bấy giờ.Dần dần, từ nghề chính đúc bạc, những người thợ Châu Khê đã phát triển lên nghề làm đồ Nữ trang bạc giá rẻ (còn gọi là nghề kim hoàn). Những người Châu Khê với nghề kim hoàn phố Hàng Bạc xưa đã mang nghề tới làng để dạy, phát triển nghề.


Có thể nói, lịch sử hình thành nghề sản xuất nữ trang: Dây bạc nữ, nhẫn, lắc tay kim hoàn ở Châu Khê khác sự hình thành nghề thủ công ở nhiều địa phương khác. Sự khác biệt này làm cho nghề kim hoàn khi mới ra đời đã không phát triển sâu rộng tại Châu Khê mà chủ yếu ở phường Đông Các (ở phố Hàng Bạc ngày nay), sau đó nghề kim hoàn được người thợ đưa đến nguyên quán của mình.

Sự phát triển của làng nghề bạc đến nay

Từ đó, nghề làm vàng bạc Châu Khê lừng danh không chỉ ở Hà Nội, Hải Dương, mà còn lan sang các địa phương khác. Có nhiều công lao với dân làng, ông Lưu Xuân Tín được tôn làm tổ nghề được thờ ở đình làng Châu Khê. Và hàng năm, cứ vào ngày 19 tháng giêng âm lịch hàng năm, làng lại tổ chức giỗ tổ nghề, những người thợ kim hoàn ở các nơi đều tụ họp về dự hội. Vào ngày hội làng, rất nhiều những người thợ kính cẩn dâng lên bàn thờ tổ nhiều sản phẩm vàng bạc có kỹ thuật chế tác cao, và độc đáo.


Trong truyền thống, thì nghi lễ này được gọi là lễ dâng đồ khéo ý nghĩa chính là báo cáo với tổ nghề về sự phát triển đỉnh cao của nghề nghiệp dân làng. Nếu như trước đây, người thợ Châu Khê chủ yếu đúc bạc thỏi, bạc nén của triều đình, sau đó làm nhiều sản phẩm trang sức như dây, vòng, nhẫn, kiềng…, thì hiện tại, họ đã phát triển sang một dòng sản phẩm khác là trang trí trên đồ mỹ nghệ chẳng hạn như khảm, chạm, ráp chi tiết bằng vàng trên các sản phẩm đồ gỗ, đồ đá, đồ gốm. Qua đó, người thợ cũng phần nào thể hiện tư duy của mình về những nét văn hóa truyền thống, tạo cho sản phẩm thêm sự sống động, có giá trị cao về kinh tế.


(Nguồn trangsucbacy.com)