Vinh danh làng nghề: Làng nghề khảm trai Chuôn Ngọ, xã Chuyên Mỹ

Trải qua hơn một nghìn năm, mặc dù có những lúc thăng trầm, nghề khảm tra Chuôn Ngọ tưởng như bị mai một, nhưng chính những người thợ khảm trai tâm huyết, yêu nghề như nghệ nhân Nguyễn Đình Hải, nghệ nhân Nguyễn Văn Lăng và nhiều người thợ trong làng mà nghề khảm trai Chuôn Ngọ vẫn đang được gìn giữ và phát huy


Làng Chuôn Ngọ, xã Chuyên Mỹ, huyện Phú Xuyên là một trong những làng nghề nổi tiếng về nghề khảm trai.

Theo các số nghệ nhân làng Chuôn Ngọ cho biết: Nghề làm khảm trai làng Chuôn Ngọ đã có cách đây hàng nghìn năm. Nghề khảm trai không đơn giản chỉ là nghề đục đẽo, lắp ráp theo khuôn mẫu nhất định mà đó là cả một “chặng đường” nghệ thuật. Để có được nguyên liệu tốt nhất, người dân phải đến một số tỉnh trong nước để thu gom vỏ trai, ốc cỡ lớn, đồng thời nhập từ nước ngoài như từ Hồng Kông, Singapor…


Vỏ trai dùng để khảm cũng có nhiều loại, như: Trai cánh mảnh nhỏ có màu sẫm, trai thịt trắng có vỏ dày, trai có nhiều vân, nhưng được ưa chuộng nhất vẫn là trai ngọc môi vàng. Vì trai này thường có kích thước lớn, mặt trong có lớp xà cừ dày, màu óng ánh như sắc cầu vồng. Ngoài ra, ốc đỏ là nguyên liệu đặc biệt quý hiếm với làng khảm, vì nó có màu sắc rất đẹp, sang trọng, thường dùng để làm những cảnh núi non, cánh phượng, cánh công, hay họa tiết trên những bức tranh áo gấm của vua chúa trong các bức khảm.


Để có một sản phẩm khảm trai, người thợ phải trai qua nhiều công đoạn. Mỗi công đoạn, người thợ đều phải thật cẩn thận, tỉ mỉ. Một trong những công đoạn quan trọng của nghề khảm trai là “cẩn xà cừ” nghĩa là đục gỗ theo nét vẽ và gắn những nguyên liệu họa tiết lên đó. Và công đoạn kỳ công nhất trong nghề khảm đó là cưa, đục các mảnh trai.

Nghệ nhân Nguyễn Đình Hải – Chủ cơ sở Duy Hải Phát chia sẻ: Nghề khảm trai là nghề truyền thống của gia đình, của làng anh. Khi 15 tuổi anh Hải đã tham gia làm nghề. Và chính lòng yêu nghề mà gia đình anh cũng như nhiều hộ trong làng đã mở mang và phát triển mạnh và giữ được những giá trị làng nghề.


Trước đây, người thợ làng Chuôn Ngọ chủ yếu làm hoành phi, câu đối trong nhà thờ, đình đền, trang trí họa tiết trên sập gụ, tủ chè hay chế tác ra những bức tranh treo tường phỏng theo tích truyện Tam Quốc, những bộ “thông, trúc, cúc, mai” …. Theo thời gian và xu thế hội nhập, những người nghệ nhân khảm trai nơi đây đã từng bước nâng cao tay nghề để sáng tạo ra những mẫu tranh tinh xảo, kỹ thuật hơn như phong cảnh non nước, khắc họa chân dung…Nhờ vậy, sản phẩm của làng nghề Chuyên Mỹ phát triển ngày càng đa dạng và phong phú về mẫu mã, đáp ứng được nhu cầu trong nước và vươn xa ra thị trường quốc tế như Anh, Nga, Mỹ, Hà Lan, Nhật Bản... Nghệ nhân Nguyễn Văn Lăng cho biết: Hiện nay, anh chủ yếu khảm những bức tranh truyền thần về các nhân vật nổi tiếng, phong cảnh trong các bức tranh dân gian, mang tính chất mỹ thuật của khảm trai. Đặc biệt là những bức tranh khảm trai về chân dung Bác Hồ.


Trải qua hơn một nghìn năm, mặc dù có những lúc thăng trầm, nghề khảm tra Chuôn Ngọ tưởng như bị mai một, nhưng chính những người thợ khảm trai tâm huyết, yêu nghề như nghệ nhân Nguyễn Đình Hải, nghệ nhân Nguyễn Văn Lăng và nhiều người thợ trong làng mà nghề khảm trai Chuôn Ngọ vẫn đang được gìn giữ và phát huy.


(Nguồn Intermet)